බුදු රජාණන් වහන්සේ සතු ඥාණ, අෂ්ට විද්‍යා පසළොස්චරණ ධර්ම

ෂඩ් අසාධාරණ ඥාන

1. ඉන්ද්‍රිය පරෝපරියත්ථ ඥානය
2. ආසායානුසය ඥානය
3. යමක පාටිහාරි ඥානය
4. මහා කරුණා සමාපත්ති ඥානය
5. සම්බඤ්ඤුත ඥානය
6. අනාවරණ ඥානය

දසබල ඥාන

1. ඨානා ඨාන ඥානය
2. යථා භූත විපාක ඥානය
3. සබ්බත්ථ ගාමිනී පටිපදා ඥානය
4.අනේකධාතු නානාලෝක ඥානය
5. නානාධිමුක්තිකත්ව ඥානය
6. ඉන්ද්‍රිය පරෝපරියත්ත ඥානය
7. ධ්‍යාන විමොක්ෂ සමාධි සමාපත්ති ඥානය
8. පුබ්බේනිවාසානුස්සති ඥානය
9. චුතිපටිසන්ධි ඥානය
10. අශ්‍රවක්‍ෂය කර ඥානය

චතුර් වෛශාරද්‍ය ඥාන

1. බුදුරජාණන් වහන්සේ තමා සම්මා සම්බුද්ධ යැයි ප්‍රකාශ කළ විට එසේ නොවේ යැයි ප්‍රකාශ කිරීමට සමත් කෙනෙකු ලොව නැත.
2. බුදුරජාණන් වහන්සේ තමා ක්‍ෂීණාස්‍රව උතුමෙකැයි ප්‍රකාශ කළ විට එසේ නොවේ යැයි ප්‍රකාශ කිරීමට සමත් කෙනෙකු ලොව නැත.
3. මේ මේ ධර්මයෝ ස්වර්ග, මෝක්ෂ දෙකට හේතු වෙයි. මේවා හේතු නොවේ යැයි ප්‍රකාශ කළ විට එසේ නොවේ යැයි කීමට සමත් කෙනෙකු ලොව නැත.
4. බුදුරදුන්ගේ ධර්මය නෛර්යානික යැයි ප්‍රකාශ කළ විට එසේ නොවේ යැයි කීමට සමත් කෙනෙකු ලොව නැත.

අෂ්ට විද්‍යා

1. සියලු සංස්කාරයන්ගේ අනිත්‍ය, දුක්ඛ, අනාත්ම වශයෙන් දන්නා විදර්ශනා ඥානය.
2. මනෝමය සෘද්ධි ඥානය
3. සෘද්ධි විද ඥානය
4. දිව්‍යසෝත ඥානය
5. පරිචිත්ත විජාණන ඥානය
6. පූර්වේ නිවාසානුස්සති ඥානය
7. දිව්‍ය චක්ශුර්හි ඥානය
8. අශ්‍රවක්ෂයකර ඥානය

පසළොස්චරණ ධර්ම

1. උත්තම ශීලය
2. ඉන්ද්‍රිය සංවරය
3. පමණ දැන වැළඳීම
4. නිදි දුරු කිරීමේ යෙදීම
5. ශ්‍රද්ධාව
6. පාපයට ලැජ්ජාවීම
7. පාපයට බයවීම
8. බහුශ්‍රැත භාවය
9. උට්ඨාන වීර්යය
10. උත්තම සිහිය
11. උත්තම ප්‍රඥාව
12. ප්‍රථම ධ්‍යානය
13. ද්විතීය ධ්‍යානය
14. තෘතීය ධ්‍යානය
15. චතුර්ථ ධ්‍යානය

(උ. ගැ. - http://www.budusarana.lk/budusarana/2010/11/28/PrintPage.asp?REF=vision04)